Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Ανασκαφές σε τάφους της εποχής του χαλκού βρήκαν γυναίκες τοξότριες με εμφανή σημάδια μάχης, λέει η ιστορικός Bettany Hughes.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Στους ελληνικούς θρύλους, οι Αμαζόνες ήταν φοβερές και τρομερές γυναίκες πολεμίστριες που ζούσαν στην άκρη του γνωστού κόσμου. Ο Ηρακλής έπρεπε να αποκτήσει τη μαγική ζώνη της βασίλισσας των Αμαζόνων, Ιππολύτης, σε έναν από τους 12 άθλους του και ο Αχιλλέας σκότωσε μια άλλη βασίλισσα, την Πενθεσίλεια – την οποία ερωτεύτηκε όταν το όμορφο πρόσωπό της αναδύθηκε από την περικεφαλαία της.
Αυτές οι γυναίκες, καβαλάρησσες και τοξότριες, που πολεμούσαν και κυνηγούσαν όπως οι άνδρες, είναι από καιρό τυλιγμένες σε μύθους, αλλά οι αρχαιολόγοι ανακαλύπτουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι όντως υπήρξαν. Οι ανασκαφές τάφων σε νεκρόπολη της εποχής του Χαλκού στο Ναχτσιβάν του Αζερμπαϊτζάν αποκάλυψαν ότι γυναίκες είχαν ταφεί με όπλα, όπως κοφτερές αιχμές βελών, ένα χάλκινο στιλέτο και ένα μαχαίρι, καθώς και κοσμήματα.
Οι αρχαιολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσαν να ήταν γυναίκες Αμαζόνες που έζησαν πριν από 4.000 χρόνια. Αυτές οι τρομερές γυναίκες φημίζονταν για το ότι ζούσαν σε μια κοινωνία χωρίς άνδρες και για την ανδρεία τους στο πεδίο της μάχης, ιδιαίτερα με τόξο και βέλος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Η ιστορικός Bettany Hughes δήλωσε στον Observer: «Τα ευρήματα δείχνουν ότι υπάρχει αλήθεια πίσω από τους μύθους και τους θρύλους της αρχαίας Ελλάδας». Πρόσθεσε ότι αυτά τα στοιχεία γίνονται ακόμη πιο σημαντικά αν συνδεθούν με προηγούμενα ευρήματα. Το 2019, τα λείψανα τεσσάρων γυναικών πολεμιστριών που είχαν ταφεί με αιχμές βελών και λόγχες βρέθηκαν στη Ρωσία και το 2017 Αρμένιοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τα λείψανα μιας γυναίκας που φαινόταν να πέθανε από τραύματα μάχης, καθώς μια αιχμή βέλους βρέθηκε θαμμένη δίπλα στο πόδι της. Επίσης, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, τα οστά μιας γυναίκας θαμμένης δίπλα σε ένα στιλέτο βρέθηκαν κοντά στα σύνορα με το Καζακστάν.
Η Hughes συμπλήρωσε: «Ένας πολιτισμός δεν αποτελείται από έναν μόνο τάφο. Αν μιλάμε για έναν πολιτισμό που διασχίζει τον Καύκασο και τη Στέππα, όπως έλεγαν όλοι οι αρχαίοι, προφανώς χρειάζεσαι άλλα κατάλοιπα».
Μερικοί από τους σκελετούς αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες είχαν χρησιμοποιήσει τόξα και βέλη εκτενώς, παρατήρησε η Hughes: «Τα δάχτυλά τους ήταν στρεβλά επειδή χρησιμοποιούσαν τόσο πολύ τόξα και βέλη. Οι αλλαγές στις αρθρώσεις των δακτύλων δεν θα συνέβαιναν μόνο από το κυνήγι. Αυτή ήταν μια σταθερή, μεγάλη πρακτική. Αυτό που είναι πράγματι πολύ συναρπαστικό είναι ότι πολλά αποδεικτικά στοιχεία για τα οστά δείχνουν επίσης ξεκάθαρα στοιχεία παρατεταμένου χρόνου στη σέλα. Οι γυναικείες λεκάνες βασικά άνοιξαν επειδή ίππευαν άλογα. Τα οστά (τους) διαμορφώθηκαν από τον τρόπο ζωής τους», συνεχίζει.
Η ίδια σημείωσε ότι τα κοσμήματα περιλαμβάνουν κολιέ από κορνεόλη: «Η κορνεόλη είναι ένας ημιπολύτιμος λίθος. Τον βλέπεις συχνά να διακοσμεί αρχιέρειες ή θεές. Είναι λοιπόν ένα σημάδι γυναικών με στάτους – όπως και οι λαβές των μαχαιριών». Τα ευρήματα θα αποκαλυφθούν σε μια νέα σειρά του βρετανικού Channel 4 τον Απρίλιο, με τίτλο Bettany Hughes’ Treasures of the World. Ένα από τα επεισόδια, «Δρόμοι του μεταξιού και Καύκασος», επικεντρώνεται σε ένα μέρος του κόσμου που γνώρισε την άμπωτη και παλίρροια παραδόσεων και πολιτισμών για αιώνες και όπου οι εμπορικοί δρόμοι ένωσαν τις ηπείρους της Ασίας και της Ευρώπης.
Στο ντοκιμαντέρ, επισκέπτεται το ορεινό χωριό Khinalig στον Ευρύτερο Καύκασο, το υψηλότερο κατοικημένο μέρος της Ευρώπης. Είναι τόσο απομακρυσμένο που «αισθάνεσαι σαν να χάνεσαι στο χρόνο», λέει, σημειώνοντας ότι η τοπική του γλώσσα δεν ομιλείται πουθενά αλλού.
Υπήρχε ένας οικισμός εκεί από την εποχή του χαλκού και μερικοί από τους 2.000 κατοίκους του λένε ότι, στην αρχαιότητα, οι γυναίκες τους μεταμφιέζονταν σε άντρες με ένα μαντήλι γύρω από το λαιμό και το πρόσωπο – ιστορίες που πέρασαν από γενιά σε γενιά. Από αυτούς άκουσε αρχαίες ιστορίες για τις Αμαζόνες: «Οι γιαγιάδες μας πολεμούσαν. Οι άντρες ήταν όλοι μακριά με τα κοπάδια. Οι γυναίκες πάντα κάλυπταν τα πρόσωπά τους στον πόλεμο», αυτό ακριβώς που λένε οι αρχαίες πηγές, «έτσι ώστε οι εχθροί να μην ξέρουν αν ήταν γυναίκες ή άνδρες».
